HET EILAND URK.
HET EILAND URK VAN DE ZUID-OOST ZIJDE GEZIEN
- A B Hoogliggend diluviaal gedeelte
- B C Laagliggend alluviaal gedeelte
- a Vuurtoren
- b Kerk der hervormde gemeente
- c Kerk der Christelijk afgescheidene gemeente
- d Kleine molen, tot droogmaling van het laagste vroeger moerassige gedeelte
- e Nieuw aangespoelde grond ontstaan sedert den aanleg der haven
- h Haven
Harting del
UTRECHT,
VAN PADDENBURG & COMP.
1853.
[1]
INLEIDING.
Een der merkwaardigste plekjes van onzen vaderlandschen bodem is het kleineeilandje Urk. Gelegen midden in de Zuiderzee, heeft het sedert eeuwen te kampen gehad met de woededer golven en stormen, waaraan het meer dan eenig ander der in de Zuiderzee gelegen eilanden isblootgesteld, en, alhoewel het in dien strijd geenszins ongedeerd is gebleven, zoo ziet dereiziger, die van de Lemmer naar Amsterdam de zee oversteekt, het zich nog altijd als een groeneheuvel hoog boven het watervlak verheffen, en de schipper vindt ligtelijk geloof, als deze hemverzekert, dat het eene rots is.
Inderdaad is die meening onder hen, die de Zuiderzee bevaren, algemeen verbreid, en zelfs zoude,volgens eenen schrijver1, die, door de nabijheid zijner woonplaats, beter dan menig ander in degelegenheid was, om met de ware gesteldheid bekend te zijn, de bodem van Urk uit graniet bestaan,terwijl een ander2, diehet eiland zelf bezocht, uitdrukkelijk [2]zegt, dat de bodem van het westelijk of hooger gelegen gedeelte rotsachtigis.
Echter was reeds Wagenaar de waarheid meer nabij geweest, toen hij, inzijne beschrijving van Urk3, zeide, dat het westelijkste gedeelte hoog zand is, en dat daarin vele zwaresteenen worden gevonden. Nog juister had zich een onbekend schrijver4 uitgedrukt, zeggende: „de grond issteenachtig en laat met reden vermoeden, dat dezelve gevormd is uit granietblokken, wiertusschenruimten zijn aangevuld met aarde.” Wanneer hij echter hierop laat volgen:„overal is